صفحه ۲۳ علوم هفتم

در مواد گازی‌شکل، فاصله بین ذره‌ها بیشتر از مواد جامد و مایع است. به طوری که اگر یک نمونه گاز را وارد ظرف کوچک‌تری کنیم، اتم‌ها یا مولکول‌ها به یکدیگر نزدیک می‌شوند و فاصله بین آنها کاهش می‌یابد. به همین دلیل می‌توان گاز را به راحتی متراکم کرد و حجم آن را تا حد زیادی کاهش داد، اما نمی‌توان مایع یا جامد را به آسانی و به مقدار زیاد متراکم کرد.

گفت و گو کنید
نمودار ۲ میزان افزایش حجم مقدار یکسانی از چند ماده را در اثر گرم کردن به مقدار یکسان نشان می‌دهد. درباره داده‌های این نمودار در کلاس گفت‌وگو کنید.

از این نمودار می‌توان نتایج زیر را گرفت:
۱. تأثیر حالت ماده: گازها (مانند نیتروژن و اکسیژن) در اثر گرما بیشترین افزایش حجم را دارند. پس از گازها، مایعات (الکل) و سپس جامدات کمترین میزان افزایش حجم را نشان می‌دهند. این نشان می‌دهد که انبساط مواد به حالت فیزیکی آنها بستگی دارد.
۲. مقایسه در جامدات: در بین مواد جامد، فلزات (آلومینیم و مس) نسبت به نافلزات (پلاستیک و کائوچو) انبساط بیشتری دارند.
۳. نتیجه کلی: گرما باعث افزایش فاصله بین ذره‌های همه مواد و در نتیجه افزایش حجم آنها (انبساط) می‌شود، اما این اثر در گازها بسیار شدیدتر از مایعات و جامدات است.

Screenshot 2025 09 21 234700
نمودار ۲. مقایسه میزان افزایش حجم مقدار یکسانی از چند ماده در اثر گرم کردن
آزمایش کنید
یک بطری شیشه‌ای بردارید و بادکنکی را محکم به در آن ببندید. حال یک پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب سرد پر کنید و بطری را درون آن قرار دهید. سپس پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب داغ پر کنید و دوباره بطری را درون آن قرار دهید. مشاهدات خود را یادداشت کنید.

مشاهدات:
۱. هنگامی که بطری در پارچ آب سرد قرار دارد، بادکنک در حالت عادی و شل باقی می‌ماند.
۲. پس از قرار دادن بطری در پارچ آب داغ، مشاهده می‌شود که بادکنک به آرامی باد شده و بزرگ می‌شود.

توضیح: گرمای آب داغ به هوای داخل بطری منتقل می‌شود. مولکول‌های هوا انرژی گرفته، سریع‌تر حرکت می‌کنند و از هم دورتر می‌شوند. در نتیجه، هوای داخل بطری منبسط شده و با فشار به دیواره‌های بادکنک، آن را باد می‌کند.

هشدار: هنگام استفاده از آب داغ نکات ایمنی را رعایت کنید.

برای ثبت پرسش باید وارد حساب کاربری خود شوید. ورود به حساب


پرسش و پاسخ بدون پرسش

تا کتون پرسشی ثبت نشده.