الف) دربارهی مهمترین زمینلرزههای ۵۰ سال اخیر ایران، از نظر محل وقوع و خسارتهای وارد شده، اطلاعات جمعآوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ ۱
در ۵۰ سال اخیر، ایران زمینلرزههای شدیدی مانند زلزله بم در سال ۱۳۸۲ (بم، کرمان) با بزرگی ۶.۶ ریشتر داشته که بیش از ۲۶ هزار نفر کشته و شهر بم را نابود کرد. زلزله رودبار و منجیل در سال ۱۳۶۹ (گیلان) با بزرگی ۷.۴ ریشتر حدود ۴۰ هزار کشته و خسارتهای گسترده به ساختمانها وارد کرد. زلزله تبریز در سال ۱۳۸۵ (آذربایجان شرقی) با بزرگی ۶.۵ ریشتر بیش از ۴۰۰ کشته و تخریب روستاها به بار آورد. زلزله کرمانشاه در سال ۱۳۹۶ (غرب ایران) با بزرگی ۷.۳ ریشتر حدود ۶۲۰ کشته و آسیب به هزاران خانه داشت. زلزله سرپل ذهاب در همان سال نیز خسارات مشابهی ایجاد کرد. این زلزلهها نشاندهنده خطر بالای گسلهای فعال ایران هستند.
ب) در کدام کشور، هر ساله تعداد زیادی زمینلرزههای شدید رخ میدهد؟ برای جلوگیری از خسارتهای ناشی از زمینلرزه، چه تدابیری اندیشیدهاند؟
پاسخ ۱
در کشور ژاپن هر ساله زمینلرزههای زیادی رخ میدهد. آنها برای جلوگیری از خسارت، ساختمانها را ضدزلزله میسازند، به مردم آموزشهای لازم را میدهند، مانورهای زیادی برگزار میکنند و سیستمهای هشدار سریع زلزله دارند.
با کمک معلم خود و متخصصان مانور زمینلرزه، مکانهای امن مدرسهی خود را شناسایی کنید و شیوهی پناهگیری مناسب را در کلاس تمرین کنید.
پاسخ ۱
در مدرسه، مکانهای امن مانند زیر میزهای محکم، کنار دیوارهای باربر یا راهروهای داخلی را شناسایی کنید. شیوه پناهگیری: خم شوید، سر را بپوشانید و ثابت بمانید تا لرزش تمام شود. در کلاس، این را با معلم تمرین کنید.)
در شکل روبهرو بخشهای مختلف یک آتشفشان را مشاهده میکنید. دودکش محلی است که گدازهها برای راه پیدا کردن به سطح زمین از آن عبور میکنند و سپس از دهانه که در انتهای دودکش قرار دارد به سطح زمین میرسند.
فعالیت
هنگام پختن برنج در کنار مادر خود بایستید و در زمان جوشیدن، آن را به دقت مشاهده کنید. مشاهدات خود را بنویسید.
پاسخ ۱
وقتی آب میجوشد، حبابهایی از پایین ظرف به بالا میآیند و میترکند. بخار زیادی از سطح آب بلند میشود و دانههای برنج در آب در حال غلتیدن و حرکت هستند.
جوشیدن آب برنج را با جوشش مواد مذاب درون زمین مقایسه کنید.
پاسخ ۱
گرمای درون زمین مانند شعلهی گاز عمل میکند و مواد مذاب را به جوش میآورد. این مواد مذاب داغ و گازها (مانند بخار آب در قابلمه) به سمت بالا حرکت میکنند و از دهانهی آتشفشان خارج میشوند. هر چه گرمای درون زمین بیشتر باشد، فوران آتشفشان شدیدتر است.
پرسش و پاسخ بدون پرسش
تا کتون پرسشی ثبت نشده.